Hướng dẫn lưu trữ, bảo quản sữa mẹ đúng cách, khoa học

Cuộc sống hiện đại khiến mẹ phải đi làm sớm, thường là sau 6 tháng thai sản.  Muốn nuôi con bằng sữa mẹ lâu hơn thì bảo quản sữa mẹ đúng cách chính là câu hỏi mà nhiều bà mẹ băn khoăn.

TRƯỚC KHI VẮT SỮA: 

• Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước, hoặc dùng dung dịch rửa tay sát khuẩn có chứa ít nhất 60% cồn;
• Có thể vắt sữa mẹ bằng tay, bằng máy bơm tay hoặc máy hút điện;
• Nếu sử dụng máy bơm, cần kiểm tra bộ dụng cụ bơm và ống dây dẫn để đảm bảo vệ sinh. Vứt bỏ và thay thế ngay nếu các ống bị mốc hoặc không được sạch sẽ.
• Lau sạch các nút bấm, công tắc nguồn và bề mặt máy bơm bằng khăn thấm dung dịch tẩy rửa.

Tham khảo thêm: Thức ăn lợi sữa sau sinh mà không gây béo cho mẹ

CÁCH BẢO QUẢN SỮA MẸ 

1. Chọn túi đựng sữa thích hợp

• Sử dụng túi nhựa trữ sữa mẹ chuyên dụng hoặc bình đựng sạch có nắp đậy kín làm bằng thủy tinh hoặc nhựa để bảo quản sữa mẹ vắt ra. Mẹ có thể mua các vật dụng này trong siêu thị hoặc nhà thuốc uy tín;
• Tránh các chai nhựa có ký hiệu tái chế số 7 vì vật liệu này có thể được làm bằng nhựa có chứa BPA.
• Không bảo quản sữa mẹ trong các chai dùng một lần hoặc túi nhựa thông thường, không dành riêng để chứa sữa mẹ.

2. Thời gian lưu trữ:

• Sữa mẹ sau khi vắt ra nên đổ ngay vào túi đựng sữa chuyên dụng. Sau đó, dán nhãn bên ngoài túi trữ sữa, ghi ngày, giờ vắt, ghi tên của bé (nếu bạn gửi bé đi nhà trẻ).
• Chia sữa thành các túi nhỏ với dung tích từ 80 – 120 ml để giảm thiểu thời gian làm lạnh, tránh lãng phí, khi rã đông thì sữa tan nhanh hơn.
• Nếu bị cúp điện trong thời gian dài, bạn nên lấy các túi sữa đã trữ đông xếp vào thùng cách nhiệt cùng với đá viên.
• Không bảo quản sữa mẹ trong cửa tủ lạnh hoặc tủ đông vì nhiệt độ sẽ thay đổi khi đóng và mở cửa. Nên đặt ở nơi lạnh nhất trong tủ trữ sữa và hạn chế di chuyển, sắp xếp trừ khi lấy ra sử dụng.
• Khi đông lạnh sữa mẹ cần chừa một khoảng không gian, không đổ đầy bình đựng vì sữa nở ra khi đóng băng.
• Nếu đi du lịch, có thể lưu trữ và bảo quản sữa mẹ trong thùng cách nhiệt cùng với túi đá lạnh tối đa 24 giờ. Khi đến nơi nên sử dụng sữa ngay hoặc đặt vào trong tủ trữ sữa lạnh.

		Vị trí, nhiệt độ
Loại sữa mẹ	Nhiệt độ phòng từ 25⁰C trở xuống	Tủ lạnh (khoảng 4⁰C trở xuống)	Tủ đông (-18⁰C trở xuống)
Sữa tươi hoặc mới vắt( dưới 4 tiếng)	Tối đa 4 giờ	Tối đa 4 ngày	Trong 6 -12 tháng
Sữa mẹ rã đông( 1-2 tiếng)	1- 2 giờ	Tối đa 1 ngày	Không rã đông lần 2

• Cất sữa đã vắt vào tủ lạnh ngay khi có thể. Nếu không thể, hãy để sữa ở nhiệt độ phòng có mức nhiệt khoảng 25°C nhưng lưu ý là chỉ để trong vòng 4 giờ. Tránh xa những nơi có bức xạ, ánh nắng mặt trời hoặc các nguồn nhiệt khác.
• Sữa sẽ tinh khiết ở trạng thái đông. Sữa có thể trữ trong vòng từ 1 – 2 tuần khi được trữ trong tủ lạnh cửa đơn, khoảng ba tháng khi trữ trong tủ lạnh hai cửa có phun sương, sáu tháng trong loại tủ luôn duy trì mức nhiệt là -18° C.

3. Cách rã đông sữa mẹ

• Tuân thủ nguyên tắc vào trước, ra trước (first in, first out): Luôn rã đông trước bình sữa có ngày vắt lâu nhất ghi trên nhãn vì theo thời gian chất lượng sữa mẹ có thể giảm;
• Cách rã đông sữa mẹ: Để bình sữa trong tủ lạnh qua đêm, nếu cần rã đông nhanh thì đặt vào chậu chứa nước ấm hoặc dưới vòi nước ấm đang chảy
• Không rã đông hoặc làm nóng sữa mẹ trong lò vi sóng: Nhiệt độ cao và vi sóng có thể phá hủy các chất dinh dưỡng, enzyme và kháng thể miễn dịch của sữa mẹ, ngoài ra còn làm bỏng miệng bé do các phần nóng lạnh không đều;
• Sử dụng sữa mẹ trong vòng 24 giờ sau khi rã đông trong tủ lạnh: Thời gian được tính kể từ khi sữa đã tan hoàn toàn, không phải bắt đầu từ lúc bình sữa được lấy ra khỏi tủ trữ sữa
• Khi sữa mẹ rã đông trở về nhiệt độ phòng hoặc được làm ấm sau thời gian lưu trữ, nên sử dụng trong vòng 2 giờ. Không trữ đông sữa mẹ lần nữa sau khi đã rã đông.

Ngoài ra, sau thời gian bảo quản sữa mẹ trong tủ trữ sữa có thể xuất hiện hiện tượng phân tách lớp, nên lắc nhẹ bình sữa để trộn đều chất kem béo. Nếu bé không bú hết bình sữa, phần còn dư lại vẫn có thể được sử dụng trong vòng 2 giờ tiếp theo, sau thời gian này thì nên loại bỏ.

4. Hướng dẫn hâm sữa mẹ

Thực tế, sữa mẹ không cần phải hâm nóng vì có thể cho bé bú ở nhiệt độ phòng hoặc lạnh hơn. Nếu quyết định hâm nóng sữa mẹ, nên tham khảo một số lời khuyên sau:

• Luôn giữ bình chứa kín trong khi hâm nóng;
• Làm ấm sữa mẹ bằng cách đặt bình chứa vào chậu nước ấm hoặc cho nước ấm (không nóng) chảy qua bình chứa trong vài phút;
• Không làm nóng sữa mẹ trực tiếp trên bếp hoặc trong lò vi sóng;
• Kiểm tra nhiệt độ của sữa mẹ trước khi cho bé bú bằng cách nhỏ vài giọt lên cổ tay. Độ ấm thích hợp là tương đương với thân nhiệt cơ thể.

Các yếu tố khác nhau, chẳng hạn như thể tích sữa, nhiệt độ phòng, nhiệt độ điều chỉnh trong tủ trữ sữa và độ sạch của môi trường, có thể ảnh hưởng đến thời gian bảo quản sữa mẹ một cách an toàn. Mặc dù đông lạnh có thể giữ thực phẩm được an toàn khi sử dụng trong thời hạn rất dài, tuy nhiên việc tuân thủ yêu cầu về thời hạn và cách bảo quản sữa mẹ được khuyến nghị là rất quan trọng để đảm bảo sữa có chất lượng tốt nhất cho bé.

SỮA MẸ CÓ THAY ĐỔI MÙI VỊ SAU KHI BẢO QUẢN KHÔNG? 

Vừa rồi bạn đã biết về cách bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh, tuy nhiên nhiều trường hợp mùi vị của sữa thay đổi ngay sau đó. Nguyên nhân có thể là do chế độ ăn của mẹ, thuốc men, sữa tiếp xúc với nhiệt độ không phù hợp hoặc do mẹ hút thuốc lá.

Sữa được trữ trong tủ lạnh thường có mùi xà phòng. Sau rã đông sữa có mùi nặng hơn sữa để ngăn mát. Men lipase trong sữa mẹ phân hủy chất béo thành các axit béo. Khi bé bú trực tiếp, quá trình này thường xảy ra sau khi sữa vào hệ tiêu hóa của bé, mục đích hỗ trợ bé tiêu hóa tốt sữa mẹ. Vì vậy, nó hoàn toàn không có hại gì với các bé, nhưng có một số bé sẽ từ chối không uống sữa này.

Kiểm tra mùi vị sữa trước khi để vào tủ đông. Để từ 1 – 2 túi sữa đông lạnh khoảng 5 ngày. Sau đó, bạn hãy kiểm tra mùi vị và xem bé có uống được hay không. Nếu trước khi rã đông mà sữa đã có mùi, bạn hãy bỏ đi.

Nếu sữa chỉ có mùi nhẹ song bé vẫn không chịu uống, bạn hãy khử mùi sữa trước khi trữ đông. Sau khi hút sữa ra, bạn hãy sữa với ngọn lửa nhỏ, khi sữa hơi sôi lăn tăn thì tắt bếp để nguội rồi đem cấp đông. Cách này giúp giảm mùi rõ rệt, nhưng sẽ khiến sữa mất đi một số kháng thể.

Những bé được nuôi trong lồng ấp hay đang nằm viện mà phải cách ly thường cần được dự trữ thêm sữa mẹ. Ở những tủ lạnh thường, sữa có thể bị biến đổi mùi khi bảo quản trong một thời gian dài. Những tủ bảo quản ở khu vực chăm sóc trong lồng ấp thường có nhiệt độ từ –70° đến –80°C nên mùi vị sữa sẽ không bị ảnh hưởng. Bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ về cách dự trữ sữa lâu dài cho bé nhé.